Η γενιά των πατεράδων μας βίωσε επώδυνα την εποχή του εμφυλίου. Πολλοί πλήρωσαν τις συνέπειές του, δίχως να φταίνε.

Οι πατεράδες μας αποτελούν για εμάς τη «ζωντανή μαρτυρία» για το τι έγινε, πώς έγινε, γιατί έγινε και ποιους σημάδεψε.

Για την περίοδο αυτή, υπάρχουν μία δύο παράγραφοι ή μια ενότητα σ’ ένα σχολικό εγχειρίδιο, με λιτή και ψυχρή αναφορά.

Ένας παλιός μου καθηγητής έλεγε: «οι μεγάλες κι επώδυνες αλήθειες, πρώτα καταγράφονται από τη λογοτεχνία και μετά από την επίσημη ιστορία».

Τα τελευταία χρόνια, ο εμφύλιος υπάρχει ως ιστορικό πλαίσιο σε αρκετά βιβλία, κάτι που μέχρι πριν από κάποιο διάστημα εθεωρείτο «ταμπού», δηλαδή απαγορευμένο.

Ένα βιβλίο που ζωντανεύει όλη αυτή την εποχή είναι το «Πετρώνουν τα δάκρυά μας;», του πολύ αγαπητού φίλου και ομότεχνου, Ηλία Στεργιόπουλου, από τις εκδόσεις ΖΗΤΗ.

Όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο: « Ένα παιδί γεννιέται και μεγαλώνει στα χρόνια του εμφυλίου διχασμού, ενηλικιώνεται και λύνει τις αυταπάτες του στα χρόνια της χούντας, ξοφλάει σιγά σιγά τους λογαριασμούς του με τη ζωή στα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Ένα μυθιστόρημα-τοιχογραφία μιας εποχής που αποθέωσε τον παραλογισμό, την παράνοια και το μίσος, αλλά κι ένας ύμνος στη δύναμη του ανθρώπου να στέκεται όρθιος, να παλεύει, να επιβιώνει, να αγαπάει και να είναι έτοιμος για τη συνάντησή του με αυτό που ονομάζεται πεπρωμένο».

Είναι μια ζωή χωρισμένη σε τρία φεγγάρια. Κάθε φεγγάρι κι ένα χρώμα διαφορετικό.

Είναι η ζωή ενός ανθρώπου απλού, καθημερινού, όπως εμείς όλοι, που δοκιμάστηκε από μικρός. Μια ιστορία σε πρώτο πρόσωπο, μια μαρτυρία προσωπική, γεγονότα δοσμένα με πολλή δύναμη, συναίσθημα και ζωντάνια, με αποτέλεσμα αυτός που το διαβάζει να το «ζει».

Αλήθεια, «πετρώνουν τα δάκρυα;» Αυτή την ερώτηση έκανα στον εαυτό μου, όταν έπιασα το βιβλίο στα χέρια μου. Πώς μπορεί το δάκρυ να παρομοιάζεται με την πέτρα; Η πέτρα είναι σκληρή και άψυχη, ενώ το δάκρυ, υγρό, κρυστάλλινο και διάφανο.

Διαβάζοντας το με πολλή προσοχή, και «ζώντας» το, κατέληξα κι εγώ στο συμπέρασμα ότι ναι, όταν ο πόνος ξεπεράσει τα όριά του, τότε ο άνθρωπος δεν έχει άλλα δάκρυα να χύσει κι αυτά που ακόμα υπάρχουν μέσα του πετρώνουν και δεν ξεπηδούν από τις κόγχες των ματιών.

«Πετρώνουν τα δάκρυά μας», λοιπόν. Μα και μέσα απ’ τον πόνο και μέσα από τα πετρωμένα δάκρυα, γινόμαστε πιο πλούσιοι σε σοφία και σε πείρα και κυρίως πιο άνθρωποι.

Το βιβλίο αυτό εγώ δεν το λέω μυθιστόρημα. Το λέω Ζωή.